اندازه گیری اسپکتروفوتومتری داروهای شیمیایی در فرم خالص و فراورده های داروسازی به کمک واکنش های زوج-یون و انتقال بار

دو روش ساده، حساس و گزینش پذیر برای اندازه گیری داروهای آلوپورینول و لیدوکائین در فرم خالص، فرآورده های دارویی و بیولوژیکی توسعه داده شده اند. روش اول بر مبنای تشکیل کمپلکس های انتقال بار با استفاده از پذیرنده های الکترون از جمله 2،3-دی کلرو-6،5-دی سیانو-4،1 بنزوکینون ((ddq وتتراسیانوکوئینودیمتان (tcnq) با آلوپورینول و تتراسیانواتیلن (tcne) با لیدوکائین استوار است. کمپلکس های انتقال بار تشکیل یافته دارای بیشینه جذبی در طول موج های 472، 842 و 417 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس های آلوپورینول- ddq، آلوپورینول- tcnq و لیدوکائین- tcne بودند. روش دوم که بر مبنای تشکیل کمپلکس های زوج- یون می باشد شامل واکنش لیدوکائین با شناساگرهایی از خانواده سولفون-فتالئین به نام های سبز بروموکروزول (bcg) و آبی بروموفنول (bpb) و واکنش آلوپورینول با سبز بروموکروزول (bcg)، استوار است. کمپلکس های زوج- یون تشکیل شده لیدوکائین- bcg، لیدوکائین- bpb و آلوپورینول- bcg به ترتیب در طول موج بیشینه 619، 597 و 616 نانومتر اندازه¬گیری شدند. تأثیر پارامترهای مختلف از قبیل اسیدیته محلول، غلظت شناساگرها، زمان تشکیل کمپلکس و نوع حلال به کار گرفته شده، مورد بررسی قرار داده شدند و مقادیر آنها بهینه گردیدند. پارامتر¬های آماری مانند، حد تشخیص (lod)، حد مقداری ( (loqو پارامتر آماری ضریب جذب مولی محاسبه شدند. تحت شرایط بهینه، در محدوده غلظتی 160-10، 130-5،µg ml1- 140-2 به ترتیب برای کمپلکس های لیدوکائین- bcg، لیدوکائین- bpb و لیدوکائین- tcne و µg ml1-170-2 برای کمپلکس های آلوپورینول- ddq، آلوپورینول- bcgو µg ml1-20-2 برای کمپلکس های آلوپورینول- tcnq از قانون بیر تبعیت می کنند. ترکیب استوکیومتری کمپلکس های تشکیل یافته، از طریق روش تغییرات پیوسته جاب تعیین گردید و در همه موارد به صورت 1:1 بدست آمد. روش پیشنهادی با موفقیت برای اندازه گیری دارو¬های آلوپورینول و لیدوکائین در فرآورده¬های دارویی و همچنین نمونه های سرم خون انسانی بدون دخالت از مواد جانبی به کار گرفته شدند.